تاریخ قره‌باغ کوهستاني
قره‌باغ ناحیه‌ای کوچک در قفقاز جنوبی و شمال رود ارس است. این منطقه با توجه به موقعیت راهبردی و گذرگاهی‌اش در طول تاریخ آبستن رخدادهای گوناگونی بوده است.
قره‌باغ و به طور کلی قفقاز یکی از گذرگاههای ورود آریایی‌ها به ایران بوده است. قره‌باغ در ابتدای حکومت مادها به زیر سلطه این پادشاهی درآمد و در زمان هخامنشیان نیز جزئی از ایران بود. پس از یورش اسکندر مقدونی و حکومت سلوکیان، بر سر این منطقه بین اشکانیان و رومیها جنگ بود و این موضوع در زمان ساسانیان هم ادامه داشت.
ورود اسلام
پس از اسلام این منطقه زیر نظر خلافتهای اموی و عباسی قرار گرفت و بعدها حکومتهای محلی قراباغ را تحت سلطه قرار دادند از جمله شروانشاهان. قره‌باغ بعدها به تصرف سلجوقیان و خوارزمشاهیان درآمد.
پس از حمله مغول
قره‌باغ در زمان حملهٔ مغول و تاتار خسارات فراوانی دید و جزئی از حکومت ایلخانان شد. بعدها تیموریان و قراقوینلوها این منطقه را به زیر فرمان خود آورندند تا اینکه شاه اسماعیل یکم قره‌باغ را به عنوان جزئی از ایران تصرف کرد. پس از حملهٔ افغانها به ایران، حکومت عثمانی قره‌باغ را تصرف کرد اما نادر شاه طی جنگهای سنگینی قره‌باغ را بازپس گرفت و خطر روسیه تزاری را نیز از آن منطقه رفع کرد.
پس از مرگ نادر شاه، حکومتهای ایران توجهی به قفقاز و قره‌باغ نشان نداند و این مناطق به خودمختاری رسیدند. تا اینکه آقامحمد خان قاجار در سال ۱۱۷۴ قره‌باغ را تحت حکومت مرکزی ایران قرار داد اما با وقوع جنگهای ایران و روس در زمان فتحعلی شاه و شکست ایران از روسیه تزاری، قره‌باغ به همراه مناطق بسیاری از قفقاز در پیمان گلستان به روسیه ملحق شد.
قره‌باغ در سال ۱۱۹۳ در پی جنگهای ایران و روسیه تزاری و انعقاد پیمان گلستان از ایران جدا شد.
در زمان روسیه تزاری و شوروی و پس از آسلام
این ناحیه در زمان شوروی به عنوان یک جمهوری خودگردان زیر نظر جمهوری آذربایجان بود اما پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و وقوع جنگ قره‌باغ به تصرف ارمنستان درآمد و اهالی آذری آن از این منطقه رانده شدند. این منطقه با نام ناگورنو-قره‌باغ تنها از سوی ارمنستان به رسمیت شناخته شده است.
آمار
وب سایت:
