آمفی تئاتر افسس در جنوب غربی ترکیه

افسس (به انگلیسی:Ephesus- به یونانی: Ἔφεσος-Ephesos- به ترکی:Efes) بنایی است با تمدن متعلق به سده چهارم پیش از میلاد و دوران نو سنگی که در جنوب‌غربی ترکیه واقع شده‌است. افسس جمعیتی بیش از ۲۵۰٫۰۰۰ نفر را در قرن ۱ قبل از میلاد در خود جای می‌داد که دومین شهر بزرگ جهان زمان خود بوده‌است. همچنین این شهر آرتمیس را که یکی از عجایب ۷ گانه جهان باستان به شمار میرود را در خود جای داده بود که در سال ۴۰۱ پس از میلاد توسط John Chrysostom از بین رفت. کشف بسیاری از اسناد مربوط به مسیحیت و مذاهب پیشین، «افسس» را در زمره مهم ترین بقایای تاریخی قرار داده‌است. آثار باقی مانده از این بنای زیبا امروزه در هفتاد کیلومتری جنوب شهر ازمیر در نزدیکی شهرکی بنام سلجوق قرار دارند و هر سال گردشگرانی زیادی را به سوی خود جلب می‌کنند.
احیای افسیس توسط ولف‌دیتریش زیزل ورت گرفته‌است. بر ساحل جنوب شرقی ترکیه امروزی، محوطه شهر باستانی افسس قرار دارد که بازمانده تمدن‌های عظیم کهن است و در ضمن، خود ترکیبی بارور از معماری و فرهنگ را تجسم کرده‌است. در قرن دوم پیش از میلاد، افسس چهارمین شهر بزرگ امپراتوری روم شرقی محسوب می‌شد که به‌سبب آرتمسیوم، کتابخانه سِلْسوس و مدرسه طبابت، مشهور بود. از قرن نوزدهم، به‌طور متوالی باستان‌شناسان با انجام حفاری‌های مشقت‌بار، بقایای این شهر باشکوه از دست‌رفته را از زیر خاک بیرون آورده‌اند. در سال ۱۹۶۷، یکی از این گروه‌ها، کار کاوش مجموعه‌ای از خانه‌های روی شیب تپه را آغاز کرد که در زمان خود، متعلق به شهروندان ثروتمند بود. ساختمان‌های این قسمت که برخلاف انتظار، محفوظ مانده‌اند، نمونه‌های منحصر به‌فردی از خانه‌سازی شهری رومی هستند. این اکتشاف باستان‌شناختی که مجموعه‌ای از موزاییک‌های شیشه‌ای نفیس و فرسک‌های سالم را دربرمی‌گیرد، اطلاعات کم‌نظیری از زندگی روزمره و فرهنگ آن دوره را ارایه می‌کند. از زمان خاکبرداری، این خانه‌ها را با مجموعه‌ای از حفاظ‌های تک‌شیب ساده، تحت حفاظت قرار دادند، اما معضلی که باقی ماند، این بود که چطور می‌توان این قطعات تاریخی شکننده را به‌بهترین شکل ممکن حفظ کرد و در عین حال، راه دسترسی متخصصان و بازدیدکنندگان را بازگذاشت.