آرامگاه شیخ حیدر
مقبره شیخ حیدر که بنایی است برج مانند، در باغ سبز و با صفایی که قبرستان قدیمی مشگین شهر بوده و الان در مرکز شهر است، واقع شدهاست. شیخ حیدر پادشاه اسماعیل اول میباشد. این بنا تحت شماره ۱۸۴ به ثبت آثار باستانی ملی رسیدهاست.
در مورد قدمت بنا و تاریخ احداث آن روایات تاریخی گوناگونی وجود دارد. عدهای از باستان شناسان و مورخین سال بنای آن را اوایل قرن دهم یعنی سال ۹۱۵ هجری قمری میدانند.
بندبرج بنا به احتمال قوی از سورههای قرآن به صورت کاشیهای فیروزهای در متن آجر تزئین شدهاست. قبل از اینکه متن آن خوانده شود اینجا را بقعه الله علی الله میگفتند. داخل مقبره از دو طبقه تحتانی و فوقانی تشکیل شدهاست و درب ورودی سردابه در شمال برج قرار دارد که به وسیله یک راه پله بلند به راه باریک منتهی به سردابه راه یافتهاست. طاق این قسمت بر روی ستون آجری در وسط و دیوارهای جانبی قرار دارد. مدفن شیخ حیدردر منتهی الیه سردابه قرار گرفتهاست پلان داخل برج یا اتاق فوقانی به شکل ۱۲ ضلعی منظمی است که هر ضلع آن۲۰/۲ است و به علت احداث شیارهای سراسری در سطح داخلی برج بنا بلندتر ساخته شدهاست و ارتفاع بیشتری دارد.
منابع
۱. اطلس گیتاشناسی استانهای ایران، تهران: ۱۳۸۳.
۲. ↑ نوبختی خیاوی، ص۶۳.
۳. ↑ نوبختی خیاوی؛ سلیمان، خیاو، گمشدهٔ تاریخ، تهران: نشر قو، ۱۳۸۰، ص۱۷.
۴. ↑ نوبختی خیاوی؛ سلیمان، خیاو، گمشدهٔ تاریخ، تهران: نشر قو،