حاج باباخان اردبیلی


حاج باباخان اردبیلی
زمینه کاری	از پیشگامان نهضت مشروطه
ملیت	ایرانی
زادروز	اردبیل
مرگ	۱۳۰۱ شمسی
جایگاه خاکسپاری	اردبیل

حاج بابا خان اردبیلی سیاست‌مدار ایرانی در دورهٔ جنبش مشروطه بود.

دوره اول زندگی

پدرش مشهدی حبیب نام داشت ومادرش از خانواده بازرگانی در اردبیل بود که اکنون به خانواده محمدی معروفند و شادروان حاج نجف قلی و حاج مهدی قلی محمدی دایی‌های او بودند. در دوران جوانی، مغازه‌ای در راسته بازار اردبیل باز کرد و با شغل توتون فروشی شروع به کسب و کار نمود. جوان سر به زیر و مهربانی بود و با خلق و خوی جوانمردی که داشت با مردم گذشت و مهربانی می‌نمود. روزی دونفر از فراشان حکومت، به درمغازه وی آمدند و از او مالیات خواستند. حاج بابا استمهال کرد ولی آنها درشتی نمودند و با او با کلمات رکیک سخن گفتند. سخت‌ترین لحظه زندگی او آن بود که کسی به او ناسزا بگوید و به خصوص از ناموس. وی به شدت برآشفت و از مغازه پایین آمد و در یک چشم به هم زدن، قمه یکی از آنها را از کمر او درآورده و بر وی نواخت. دستگاه حکومتی به جنب و جوش افتاد تا او را دستگیر کند ولی او از شهر خارج شده بود و به جای دیگر رفته بود.

شروع فعالیت در نهضت مشروطه

چون نهضت مشروطیت آغاز گشت در صف مجاهدان درآمد. قدبلند، هوش و تشخیص به موقع، شجاعت و بی باکی و بویژه چابکی وی را از دیگران متمایز ساخته بود. هم در زمان حیات و هم امروز که سالها از قتل او می‌گذرد حاج بابا خان از احترام قلبی هم شهریان اردبیلی و بیش تر آزادی خواهان ایران برخوردار بود و همواره نامش به نیکی یاد شده و می‌شود. او دوشادوش ستارخان باسپاه رحیم خان و قشون روسها جنگیده بود. پس از جنگ جهانی اول او جزو پیشگامان کمیته دفاع ملی بود. همچنین پس از سالها با عضویت در کمیته مجازات به زندگی ننگین رشید المک حاکم اردبیل پایان داد. میرزا کوچک خان از مبارزان معروف گیلان، تصمیم گرفته بود که جهت حفظ موقعیت خود در گیلان به نیروهای ستارخان و حاج باباخان اردبیلی بپیوندد که به علت بیماری این تصمیم میسر نگردید.

کسروی درکتاب متاسف است که او را «دیرتر» شناخته‌است. کسروی هم چنین در واقعه جنگ تبریزیان و روس‌ها درسال ۱۳۳۰ قمری می‌نویسد: هرکس می‌خواست غیرت ومردانگی آن اردبیلی راتماشا کند می‌بایست این روز به تبریز آید. دیگر در پیرامن ارگ که روس‌ها کوچه‌ها را گرفته بودند و مجاهدان گام به گام جنگ کنان آنان را پس می‌راندند و پیاپی از دوسو کشته می‌شدند. در این میان حاج باباخان اردبیلی با دسته دلیر خود رسیده وجنگ باآنان را برگردن گرفت وکسان او پا به جلو گذارده دراندک زمانی شکست تبریزیان را جبران نموده و روس‌ها را از پا انداختند. حاج بابا خان اردبیلی با وجود رشادت‌های فراوان طبق دستور، ماموریت مبارزه با مزدوران انگلیسی در گیلان را بر عهده گرفت. حاج باباخان که در وقایع تبریز و گیلان دلاوری‌ها کرده بود در شعبان ۱۳۳۹ از طرف دولت وقت به حکومت ابهر, زنجان منصوب شد و دفع فتنه امیرافشار به او واگذارشد. حاج باباخان با ذکاوت فراوان امیرافشار را دستگیر ساخت. حاج بابا خان گزارش این ماموریت بزرگ را به مرکز داد و سیدضیاءالدین طباطبایی رییس الوزرای وقت طی نامه شماره۲۱۵۳ مورخ ۱۱اردیبهشت ۱۳۰۰ شمسی کتبا از او قدردانی کرد.