سعدالدّین محمودبن امین‌الدّین عبدالکریم‌بن یحیی شبستری (معروف به: شیخ محمود شبستری) یکی از شاعران سدهٔ هشتم هجری‌ست.  با توجه به مطالب مندرج در کتاب روضات الجنان جلد ۲، وی معاصر شیخ بابا ابی شبستری (متوفی به سال ۷۴۰) بوده و در همان سال فوت نموده، لذا سن شیخ محود شبستری در زمان فوت باید ۵۲ یا ۵۳ بوده باشد.  وی از مشاهیر عرفای ایران است و بیشتر شهرت او در این است که سراینده گلشن راز می‌باشد.

زندگی

سال تولّد او را گوناگون و از جمله ۶۸۷ ه.ق. دانسته‌اند. محل تولّد این عارف نام‌آور قصبهٔ شبستر در نزدیکی شهر تبریز است. او در سال ۷۲۰ ه.ق. در سنّ ۳۳ سالگی وفات یافته و در زادگاهش شبستر مدفون‌است. در اوائل زندگیش، تبریز بروز و غلبهٔ قدرت مغول‌ها را شاهد بود، که خود نوعی هرج و مرج فکری را سبب می‌گردید. وی در اواسط زندگی به کرمان رفت و در آنجا ازدواج نمود و حاصل این ازدواج یک پسر بود.

وی به دقایق حکمت عرفان نظری واقف و به فتوحات مکّیه و فصوص الحکم شیخ محی الدین ابن العربی احاطه داشت. وی به جستجوی شمس خود پرداخت و بطوری که خود در گلشن راز بیان می‌دارد، شیخ و پیرش، امین الدّین بوده‌است: شیخ و استاد من امین الدّین --- داد الحق جواب‌های چنین / من ندیدم دگر استاد چنین --- کآفرین بر روان پاکش باد

آثار

آثار وی را می‌توان به دو دسته منظوم و منثور بخش کرد.

آثار منظوم

• گلشن راز

مقالهٔ اصلی: گلشن راز

مثنوی گلشن راز مهم‌ترین و پرآوازه‌ترین اثر شعری اوست که حدود هزار بیت را در برگرفته‌است. این اثر تا کنون به دفعات چاپ گردیده‌است. یکی از موثق ترین نسخه‌های چاپ شده به کوشش دکتر جواد نوربخش می‌باشد که براساس ۸ نسخه خطی و ۲ نسخه چاپی معتبر تصحیح و منتشر گردیده‌است.

این کتاب، تا کنون، به زبان‌های ترکی، آلمانی، انگلیسی، و نیز اردو ترجمه شده‌است.

شرح‌های بر گلشن راز

عرفای بنام شروح مفصلی بر «گلشن راز» نگاشته‌اند از آنجمله:

• شرح کمال الدین حسینی اردبیلی (الهی) معاصر شاه اسماعیل اول
• نسایم گلشن از شاه داعی الی الله
• شرح لاهیجی از محمد بن یحیی لاهیجی
• شرح مظفرالدین علی شیرازی
• شرح منسوب به عبدالرحمن جامی
• شرح ادریس بن حسام الدین بدیعی
• شرح شیخ بابا نعمت الله بن محمود نخجوانی
• شرح حاج میرزا ابراهیم شریعتمدار سبزواری
• شرح قاضی میر حسین یزدی
• شرح منظوم اسیری

سعادت نامه

مقالهٔ اصلی:

مثنوی سعادت‌نامه کتابی‌ست عرفانی که بر وزن حدیقةالحقیقهٔ سنایی سروده گردیده‌است. این کتاب حدود سه هزار بیت دارد که در چهار باب جای‌داده شده، و هر باب دارای فصل‌ها و حکایت‌های گوناگون است.

سایر آثار

• کنز الحقایق
• ازهار گلشن
• ترجمه منهاج العابدین (امام محمد غزالی)
• جام جهان نما
• رساله احدیّت
• شرح و تفسیر اسماء الله تعالی

منابع

• لاهیجی، محمد. مفاتیح الاعجازفی شرح گلشن راز با مقدمه کیوان سمیعی. چاپ پنجم انتشارات سعدی ۱۳۷۱
• وبگاه تاریخ ما. «شیخ محمود شبستری». بازبینی‌شده در ۲ اوت ۲۰۱۲.