اغوز
اوغوز مردم اوغوز از اقوام ترکتبار و مسلمان هستند. اوغوز به قبایل ترکان اوغز (غز) اطلاق می‌شود.
مهاجرت
ایل‌های ترک اوغوز آسیای مرکزی از طریق فلات ایران در عصرهای متفاوتی به آذربایجان و آناتولی مهاجرت کردند. این مهاجرت‌ها که پیش از سلجوقیان آغاز شده بود تا پس از حمله مغول ادامه داشت.
همبستگی اوغوزها با سایر اقوام ترک
درباره ٔ همبستگی‌های زبانشناسی و نژادشناسی اوغوزها با سایر اقوام ترک عقاید مختلف است. در دائرةالمعارف اسلام درباره طوایف نه گانه اوغوز، چنین آمده: غز لغت تازی است که به قبیله ٔ ترکان اوغوز اطلاق می‌شود. ظاهراً قوم بزرگی که در قرن ششم همه ٔ قبایل ساکن چین تا دریای سیاه را به صورت امپراطوری واحدی از صحرانشینان درآورد، بدین نام خوانده شده‌است. این قوم از طوایف متعدد مرکب بوده‌اند که از جهت کثرت عدد خانواده و وسعت اراضی با یکدیگر اختلاف بسیار داشته‌اند و مهمترین این طوایف عبارت بودند از طوایف نه گانه اغوز (تغز اوغز): اغوز، اویرات، آرلاد، جلایر، تاتار، قنقرات، قیات، کرائیت و مغول.
نه قبیله اغوز
در نوشته‌های قرن هشتم اورخون هم از این قوم به نام تغز اوغوز (نُه اوغز) یاد شده‌است، بنابراین به نه قبیله اغوز، اویرات، آرلاد، جلایر، تاتار، قنقرات، قیات، کرائیت و مغول تقسیم می‌شدند. نخست این قبایل باج گزار و فرمانبردار پادشاهان چین شمالی بودند. اولین کس که توانست یوغ بندگی و فرمانبرداری را بشکند «یسوگای» (یسوگئی) پدر چنگیز رئیس طایفه ٔ قیات بود.{مدرک} وی نه تنها توانست عده‌ای از طوایف مغول را به اطاعت درآورد، بلکه بعضی از طوایف تاتار را در مشرق منهزم ساخت و در جنگهای طوائف کرائیت نیز شرکت کردو پادشاه آن قوم را در برابر دشمنانش تقویت نمود و با او طرح اتحاد و برادری ریخت. پسر بزرگتر یسوگای که «تموجین» نام داشت، یعنی «آهنین» بعد از مرگ پدر جانشین وی شد و بزودی کلیه ٔ قبایل مغول و تاتار را تحت اطاعت درآورد و حتی بر قبایل مسیحی کرائیت نیز غلبه یافت و به «چنگیزخان» مشهور گردید. چنگیز در حدود ۶۰۰ هَ. ق. قبایل عیسوی «نایمان» را منقاد خود کرد و در سال ۶۰۳ هَ. ق. قوم «قرقیز» و پس از آن طوایف «ایغور» را به اطاعت درآورد. بعدها همه این اقوام را بنابر تسمیه ٔ جزء بر کل ابتدا تاتار و سپس مغول نامیدند.{مدرک}
نقل مسلمانان از اغوز
آنچه نویسندگان مسلمان دوره‌های بعد درباره ٔ اوغوزخان و بیست و چهار قبیله ٔ اوغوز نقل کرده‌اند، از تاریخ غازانی است، بخصوص مورد تواریخ آل سلجوق، که مؤلف آن بلندپروازیهای خیالی چنگیزخان را از تاریخ غازانی گرفته و فقط اوغوزخان را به جای چنگیزخان نهاده، نمونه ٔ خوبی از این اقتباس است. یک دانشمند ترک که در اثر این تحریف دچار اشتباه شده نظر داده‌است که «مجموعه ٔ قوانین ترکان اوغوز» «مبنای یاسای معروف چنگیزخان» را برای ما به جای گذارده‌است. همچنین بین ترکمانان دریای خزر، اوزخان (به جای اوغوزخان) تا قرن نوزدهم میلادی به عنوان جد قومشان معروف بود.
زبانشناسی
از نظر زبانشناسی اُغوز یا شاخه جنوبی زبانهای ترکتبار، شامل زبانهای ترکمنی، ترکی استانبولی، آذربایجانی، ترکی افشار، کریم تاتار، قشقایی و ترکی خراسان می‌باشد.
آمار
وب سایت:
